adagar

Retour 

1. v. tr. dir.

a. 'arroser, irriguer'

Serm2ArmitSerm 30,2: Escrih es, que en paradis fez Deus una font que adaga tot paradis.

DonPrM 786: adagar – adaquare

NTestLyonW 415,7: Emperaisso aquel que planta no es alcuna causa, ni aquel que adaga, mas Deus, lo quals dona le creissement.

NTestLyonW 415,8: Mais cel que planta e cel que azaga so u

ElucHR 320,10: Rieu es ayshi dit quar rigare, don ve aquest nom, vol dire 'azaygar', et el azayga pratz et locs ortencs.

PrJeanG 178.2: Aquel fluvi creys e hamerma a temps sauput. Ez ahaygua tota la terra e tota aquella prohenssa en laqual non plou per nulh temps

CartSauxCensSauxCH 31 n. 34: Bachalars… a at de aagar los prats

CensChomM 353: E debent ɪɪa galhinas per l'ayga de Torreta, que mou de reyre Mossenior, per azegar lor prat.

CensChomM 428: … ɪa gallina per l'aiga que prent reire mossenior per azagar son prat

1392Pans3 4b: lo conduch d'aiga per adaygar tres eminadas d'ort

1397/98CConsAlbiV2 2:238,930: a xɪ de setembre, a B. Padier, a Johan Nadal… que estero, lo dig jorn, per azeguar la terra sobredicha en l'arqua davant dicha

CoutToulD 19,5: … que si alcunas personas volon far ortz… aquellas personas podon pendre l'ayga de las fons o dels rius per asaygar

1444 Saint‑FlourDAOA 20a: … per aqui aribar l'ayga per adagar son prat

BéarnLespyR 1:14a: sans contexte

b. 'rouir'

ÉtDaxLNoirDaxA 492,22: Qui can mort… ni augue autre orredesse getera en los baratz de la uiele, ᴠɪ ss. se daunera; qui lin hi adaggera, ᴠɪ ss.… se daunera.

1396 MarmandeArchGir 5:222,26: E establiren plus que nulhs homs ni nulha femna no metia ni fassa metre cambe ni lhin per asaguar en las ayguas dels valatz de la vila

c. 'laver à grande eau'

ChartOrthT 6: bolem e manam qu'en las diites corts avaguen e aparellen las carns

d. 'additionner d'eau'

RosMontpC 22,19: et gieta de l'ayga desus trenpadamen… Per que tot suau et non an cocha tu asagaras la terra… et apres la metras coser en fems, apres tu la calcinaras…

LegAurT 246,19: Empero bevia doas ves del vi l'an, so era lo dia de Nadal e·l dia de Paschas, mas tan [lo] s'asegava que non avia sabor de vi

CoutGontArchGir 7:93,4: Que·l bin despuc que sia atabernat no si' asaguat ni pugat.

CoutGontArchGir 7:93,6: E establi e acostumet que li bis de la bila de Guontald que seran benduts a taberna depusc que cridat seran, que no sia azaguat lo bin ni pegat ni la mezura falssada

2. v. pr.

a. s'a. de 'tirer son eau de [en parlant d'un terrain]'

JaufreB 8369: E el mieg a una fontaina / Gran e preonda, clara e sana, / Dun s'asaiga aquella prada / Que dura demieja jornada.

b. s'a. de 's'alimenter de [fig.]'

UcValJeanrJoies 5,42: … / Que vos etz mars de jauzimen hornada, / E creys valors e fontz don pretz s'asagua

3. n. m.

'addition d'eau'

RosMontpC 40,17: quant tu ajustas los elemens per so que se fixo en la terra… aquo se fay mays juxta la mesura de l'assagar. Issemple: si as del ayre un pes e mieg, tu deves aver de la ayga ·ɪɪ· pes et de la terra tres pes meins un quar de pes